سوری: اصلاحات اقتصادی نباید یک طرفه باشد، دولت ابتدا یک سوزن به خود بزند | باید به مردم اطمینان داد افزایش هزینه جای درست مصرف میشود
اقتصادنیوز: داوود سوری، از امضاکنندگان نامه ۱۸۰ اقتصاددان و پژوهشگر و کنشگر حوزه اقتصادی و اجتماعی به رئیس جمهور، میگوید نخستین گام اعتمادسازی این است که «دولت پیش از تحمیل هزینه به مردم، یکبار هم به خودش سوزن بزند.»
شنبه 1404/09/15 16:10 دسته بندی: اخبار سیاسی امروز کد خبر: 83471به گزارش اقتصادنیوز، در حالیکه سالها است هزینهکردهای زائد و ردیفهای کماثر بودجهای بدون آنکه نقشی در رفاه عمومی داشته باشند، بر دوش اقتصاد کشور سنگینی میکنند، 180 اقتصاددان و پژوهشگر و کنشگر حوزه اقتصادی و اجتماعی با انتشار بیانیهای تحت عنوان «بودجه را عادلانه و شفاف کنید» خطاب به رئیسجمهور مسعود پزشکیان خواستار توقف این روند و آغاز اصلاحات واقعی شدهاند.
اقتصادنیوز: 180 تن از اقتصاددانان، استادان دانشگاه و پژوهشگران حوزه اقتصاد و علوم اجتماعی، در نامهای خطاب به رئیسجمهور، با تأکید بر ضرورت عدالت و شفافیت در نظام بودجهریزی کشور، خواستار اصلاح سمت هزینههای بودجه همزمان با اصلاحات اقتصادی شدند.
داوود سوری، اقتصاددان یکی از امضاکنندگان این بیانیه، در گفتگو با اقتصادنیوز تأکید میکند حذف این ردیفها شاید از نظر عددی سهم بزرگی در کل بودجه نداشته باشند، اما میتواند نخستین گام برای بازسازی اعتماد عمومی باشد؛ اقدامی که به گفته او پیام روشن و ضروری دارد: «دولت باید قبل از تحمیل هزینه به مردم، یکبار هم به خودش سوزن بزند.»
سوری معتقد است اصلاحات اقتصادی بدون شفافیت در مخارج دولت به سرانجام نمیرسد و رفاه مردم تنها زمانی ترمیم خواهد شد که هزینههای غیرضروری حذف و مسیر مصرف منابع بهطور قابل سنجش و روشن مشخص شود.
مشروح گفتگوی داوود سوری، اقتصاددان با اقتصادنیوز را بخوانید.
****
آقای سوری! بیانیه اخیر اقتصاددانان و کنشگران اجتماعی که شما از امضا کنندگان آن هستید ضمن اینکه اصلاحات اقتصادی و مشخصا اصلاح قیمت حامل های انرژی را مورد تاکید قرار داده است، الزاماتی را نیز در کنار آن مطرح کرده است، چه ضرورت ها و نگرانی هایی باعث صدور این بیانیه و امضای آن از جانب جنابعالی شد؟
ببینید، وقتی صحبت از اصلاحات اقتصادی میشود، معمولاً منظور دولت این است که قیمت بعضی از کالاها یا خدماتی را که دولت در اختیار مردم قرار میدهد تغییر دهد. یعنی کل دامنه اصلاحات اقتصادی در ذهن دولتمردان ما همین است. بنابراین برای اینکه در این بخش موفق شوند، باید نشان بدهند که این تغییر را در درون خودشان هم انجام میدهند؛ یعنی اصلاحات نباید یکطرفه باشد.
بودجه از سمت مخارج دولت تحت فشار است
اگر ما فکر میکنیم قیمت بنزین پایین است و به بودجه کشور زیان میرسد و این زیان به کل کشور وارد میشود، باید بدانیم بودجه از جهتهای دیگر هم تحت فشار است؛ آن هم مخارج دولت است. مخارجی که هیچ مفهومی ندارد، مخارجی که بعداً برایشان اصلاً توضیحی هم وجود ندارد.
درنتیجه شفافسازی لازم است. خیلی سادهتر اگر بخواهم بگویم: برای انجام هر اصلاحی، بهقول معروف اگر قرار است که سوزنی به مردم زده شود، دولت باید یک سوزنی هم به خودش بزند و این اطمینان خاطر را برای مردم ایجاد کند که این افزایش هزینهای که به مردم تحمیل میشود، در جای درست مصرف خواهد شد. این رمز موفقیت است.حالا اگر دولت بخواهد این کار را انجام بدهد، الآن باید نشان بدهد که میتواند بودجه مناسبی را تعریف کند.
*در این بیانیه تاکید شده است زیرساختهای حمایتی و سازوکارهای جبرانی حداقلی باید طوری طراحی شوند که فشار اصلاحات قیمتی بر گروههای کمدرآمد به حداقل ممکن برسد، بیآنکه به بازگشت سیاستهای پرهزینه و ناکارآمد گذشته منجر شود. ...این مهم از چه مسیرهایی قابلیت اجرایی شدن دارد؟
طبیعتا با افزایش هزینهها، گروههای مختلف جامعه ما به شکلهای مختلف تحت تأثیر قرار میگیرند و این قیمتها و هزینهها را بالا میبرد. طبعاً عدهای از جامعه ما در این چارچوب آسیب خواهند دید. بنابراین دولت باید برنامهای داشته باشد.
اینکه چگونه این کار را انجام دهد، بستگی دارد به شناخت و به ویژگیهایی که از آن جامعه کم درآمد دارد؛ کسانی که از این سیاست زیان میبینند. آنوقت باید سیاستهای مناسب را طراحی کند. این چیزی نیست که از بیرون بتوانید بگویید «این کار را بکن» یا «آن کار را بکن» و هر پیشنهاد بدون مطالعه و شناخت نا به جاست. باید دولت برنامه داشته باشد؛ در چارچوب اینکه گروههای ذینفع و گروههایی که آسیب میبینند چه کسانی هستند، ویژگیهایشان چیست و بعد ببیند که به چه طریقی میتواند جبران کند.
*شما چه پیشنهادی در این زمینه دارید؟
بدون شناخت جامعه که نمیشود گفت. در واقع هیچ پیشنهادی نمیتوان داد. این شناخت چگونه باید شکل بگیرد؟ مطالعاتی صورت میپذیرد. بررسی میشود که بهعنوان مثال اگر قیمت بنزین را دولت بخواهد افزایش دهد، چه گروههایی بیشتر از بنزین استفاده میکنند؟ در چه کارهایی از این بنزین استفاده میشود؟ افزایش قیمت روی چه کالاهایی اثر میگذارد؟ این کالاها بیشتر مورد نیاز چه قشری از جامعه هستند؟
آنوقت مطالعات انجام میشود. بعد از آن، یکسری پیشنهاد مطرح میشود. ممکن است دولت این کارها را کرده باشد، اما ما خبر نداریم و نتیجه مطالعاتشان را هم نمیدانیم.
بعید می دانم این دولت از پس حذف برخی ردیف بودجه ها بربیاید اما...
*محور اصلی این بیانیه تاکید بر حذف ردیف های پرهزینه و بی اثر بودجه است، دولت پزشکیان شجاعت و جسارت اصلاح بودجه این بخش ها و حذف آنها را دارد؟ میدانیم که این ردیفها و بودجهها پشت پرده سیاسی قدرتمندی دارند و دولتهای گذشته هم بارها در مسیر حذف آنها تلاش کردند ولی موفق نبودند.
بعید میدانم. واقعاً بعید میدانم این دولت بتواند از پس حذف این ردیف بودجهها بر بیاید.
*اگر جسارت این کار را در این دولت نمیبینیم، پس تکلیف این بیانیه چیست؟
تعهد ما به مردم و کشور است، نه به این دولت یا آن دولت. صحبت باید گفته شود. امیدواریم یک دولت بیاید و این کار را انجام دهد. نکته همین است.
*از نگاه شما ردیفهای پرهزینه و بیاثر شامل چه مواردی است؟ میتوانید چند مورد را مثال بزنید؟
مسائل زیادی هست. شما میبینید در شبکههای اجتماعی مختلف هزینه میکنیم، یا در خصوص نهادهایی که اصطلاحاً «نهادهای فرهنگی» نامیده میشوند. اینها نتیجه مشخصی برای ملت نداشتهاند. هیچ دلیلی ندارد که این هزینهها صورت بپذیرد. در حالیکه ما نمیتوانیم بودجه کافی به دانشگاه خودمان اختصاص دهیم و از اینگونه موارد بسیار است.
ببینید، یک بهانهای که همیشه گفته میشود و توجیهی که میآورند این است که «خب اینها خیلی کم است و در مقابل کل بودجه ناچیز است». درست است، ممکن است رقم ناچیزی باشد، ولی تعهد به اینکه ما میخواهیم بودجه دولت را شفاف کنیم و از هزینههای زائد آن بزنیم، از همینجا شروع میشود.
*حذف این ردیف ها و هزینه های زائد در مسیر اعتمادسازی و جلب همراهی مردم با اصلاحات اقتصادی است یا اثرگذاری حذف این بودجه ها بر زندگی مردم ملموس خواهد بود؟
خواهی نخواهی هزینهای که دولتها نباید بپردازند اگر حذف شود و منابع در جای مناسب هزینه شود، باید در رفاه مردم خودش را نشان دهد. حتی اگر دولت این هزینهها را انجام ندهد و کسری بودجه دولت کاهش یابد، طبعاً باید در رفاه مردم بهصورت کاهش تورم خودش را نشان بدهد.
